فیلم های برتر 2014 - فیلم اول:شکست ناپذیر

منتقد: جیمز براردینلی - امتیاز ۷.۵ از ۱۰ (۳ از ۴)

دومین تلاش آنجلینا جولی در مقام کارگردان اقتباسی از کتاب پرفروش «شکست ناپذیر/Unbroken» (نوشته لورا هیلنبراند، نویسنده «بیسکوییت دریایی / Sea Biscuit») است که بر اساس یک زندگی واقعی نوشته شده است. آن‌هایی که نمی‌دانند این فیلم بر اساس رویدادهای تاریخی ساخته شده ممکن است به درستی تصور کنند که این فیلم نسخه به روز شده «کتاب ایوب^[۱]» انجیل است. در واقع، به سختی می‌توان فردی را تصور کرد که عذابی بیش از قهرمان المپیک، لوئیس زامپرینی (با بازی جک اوکانل)، را تحمل کرده باشد. شاید بتوان سختی‌های او در طول دهه ۱۹۴۰ را در این جمله کلیشهای «از چاله درآمدن و به چاه درافتادن» خلاصه کرد. او ظرف مدت تنها چند ماه حین انجام مأموریت بمباران از آسمان به روی زمین سقوط کرد، از سقوط هواپیما جان سالم به در برد، شش هفته را به همراه دو تن از دوستانش روی تخته پارهای بر اقیانوس آرام (با آب و غذای بسیار اندک و کوسه‌هایی که دور و برشان بودند) سپری کرد و دوران بسیار سختی را در یکی از اردوگاههای اسرای جنگی ژاپنی گذراند، مضاف بر این که موقعیت او به عنوان فردی مشهور او را به هدفی برای ژاپنی‌ها تبدیل کرده بود. همان طور که از عنوان فیلم می‌توان دریافت این همه سختی کمر او را خم کرد اما هرگز نشکست.

برداشت جولی گرچه درست ولی سرد و غیرشخصی است. داستان به طرز موثری روایت زامپرینی را منتقل می‌کند اما هم فاقد حسی است که اغلب بعد از تماشای داستان‌های اسرای جنگی به بیننده دست می‌دهد و هم عاری از آن تصفیه هیجانی است که در پایان فیلم انتظار می‌رود ایجاد شود. این فیلم از نظر عاطفی درنیامده، انگار جولی تمایلی به کشف پریشانی ناشی از برقراری رابطه نزدیک بین بیننده و قهرمان داستان نداشته است. به سختی می‌توان فهمید که اشکال اصلی در کارگردانی او است یا در فیلم نامه، که توسط برادران کوئن از پیش نویس اولیه ریچارد لاگراونس و ویلیام نیکولسون بازنویسی شده است. این سومین باری است که فیلمنامه نوشته شده توسط کوئنها به وسیله فرد دیگری کارگردانی می‌شود، لذا این نگرانی وجود دارد که کارگردان نتوانسته باشد منظور و مفهوم مورد نظر آن‌ها در فیلمنامه را روی پرده منتقل کند. با این حال، به هر حال دلیل تأثیر «شکست ناپذیر» الکن است.

اما هنوز در فیلم چیزهای زیادی برای دوست داشتن وجود دارند. بیان فیلم سرراست و مستقیم است و داستان جذاب زامپرینی را بدون حاشیه و انحراف از مسیر تعریف می‌کند. ضرباهنگ فیلم بانشاط است و باعث می‌شود که بیننده در طول ۱۳۷ دقیقه تماشای فیلم خسته نشود؛ روی موضوعات بیش از حد توقف نمی‌کند. کلاً بازی‌ها قوی هستند و در فیلم چهرههای خیلی آشنایی که حواس بیننده را از خود فیلم پرت کنند وجود ندارد. (برخلاف نقش کوتاه برد پیت در فیلم برنده اسکار ۲۰۱۳، «۱۲ سال بردگی/12 Years a Slave»). بازی جک اوکانل قوی است و ماتسوشیرو واتانابه، فرمانده سادیستی اردوگاه»، مملو از بدجنسی و شرارت تصویر شده است. او چنان انسان بدکاری است که حس نفرت بیننده را به خوبی برمی انگیزد و سبعیت او باعث تقویت تلاش‌های زامپرینی می‌شود. فیلم‌برداری راجر دیکینز با چند صحنه هوایی فوق العاده با فیلم‌برداری بهترین فیلم‌های جنگی رقابت می‌کند. «شکست ناپذیر» را می‌توان نامزد چند اسکار در نظر گرفت و کار دیکینز باید یکی از این نامزدها باشد.

جزئیات زمانی بسیار خوب رعایت شده‌اند و گرچه اردوگاه اسرا بسیار شبیه هر اردوگاه دیگری در فیلم‌های سینمایی از دهه ۱۹۴۰ به بعد است، اما بیشتر بر غم انگیز بودن شرایط اسرای آنجا تاکید دارد. اگرچه این فیلم از لحنی جدی برخوردار است (که برای داستان‌های اینچنینی برازنده است)، در بعضی دقایق فیلم می‌توان شوخ طبعی ذاتی کوئنها را حس کرد. برای مثال، وقتی که بالاخره بعد از هفته ها آوارگی در دریاها گروه نجات از راه می‌رسد، می‌بینیم که این دستان ژاپنی‌ها است که به سوی قربانیان دراز شده است. زامپرینی شرایط را برای یکی از همراهانش (با بازی دامهال گلیسون) این گونه توصیف می‌کند: «برات هم خبر خوب دارم و هم خبر بد.....»

ساخت «شکست ناپذیر» برای جولی یک کار دلی بی چون و چرا بود؛ او برای به دست آوردن این فرصت به سختی جنگید. این فیلم چالش بلندپروازانهای برای کسی است که تاکنون تنها یک فیلم در کارنامه خود ثبت کرده است («در سرزمین خون و عسل/In the Land of Blood and Honey» در سال ۲۰۱۱)- شاید خیلی خیلی بلند پروازانه. رویکرد مستندگونه جولی نقاط قوت و ضعف خاص خود را دارد. اولی باعث شده که « شکست ناپذیر» فیلم خوبی شود در حالی که دومی مانع از رسیدن آن به درجه عالی می‌شود.

---------

[۱] کتاب ایوب، از مجموعه کتوبیم در عهد عتیق و از نوشته‌های مقدس مسیحیان و یهودیان است. این کتاب مشتمل بر ۴۲ باب است و موضوع اصلی آن رنج است.

اختصاصی نقد فارسی

مترجم: محمدرضا سیلاوی

منبع: سایت نقد فارسی